Schilderij schoonmaken

Wat houdt het schoonmaken van schilderijen eigenlijk in?

Met het schoonmaken van schilderijen wordt het verwijderen van oppervlaktevuil of het verwijderen van een gele of storende vernislaag bedoeld. Het schoonmaken van schilderijen heeft erg veel aandachtspunten. Er is dus geen kant-en-klare methode of strategie om een reiniging van een verf- of vernisoppervlak uit te voeren. Daarom is het 'schilderij schoonmaken' een erg breed begrip.

Oorzaken van een 'vuil' schilderijoppervlak

De oorzaak van 'vervuiling' van een verfoppervlak kan in twee grove groepen worden ingedeeld: een vergeeld vernis en oppervlaktevuil. De laatste kan direct op de verflaag liggen en ook op het vernis.

 

Vergeeld vernis

Een geel vernis is een veel voorkomende reden waarom particulieren om hun schilderij te willen laten 'schoonmaken'/ reinigen. Dit gele vernis verstoort dan het lezen van de kleuren van de verflaag. Een vergeeld vernis wordt veroorzaakt door veroudering van de hars. Deze laag bevind zich direct op de verflaag. Het testen voor geschikte oplosmethodes en de behandeling vragen dus om extra aandacht. Meer over vernis verwijderen.

 

Oppervlaktevuil

Op en onder een vernis kan ook vuil zitten, het zogenaamde (oppervlakte)vuil. Het 'vieze' uiterlijk van een schilderij kan bijvoorbeeld veroorzaakt zijn door nicotine aanslag van sigaretten, insecten uitwerpselen, roet van de openhaard, en ander materiaal. Het verwijderen van oppervlaktevuil van een vernislaag is doorgaans relatief snel te behandelen. Bij oppervlaktevuil op een ongevernist schilderij is de verflaag meer gevoelig voor deze behandeling. De behandeling kan daarom meer tijd vergen, voorafgaand aan een meer uitgebreid vooronderzoek. Onze restaurator Zuhura Iddi is nauw betrokken geweest bij het onderzoek naar droge reiniging van ongeverniste schilderijen. Meer over vuil verwijderen.

Wilt u uw schilderij laten 'schoonmaken'/ reinigen? Atelier IDDI voert vrijblijvend reinigingstesten uit. Hierbij wordt vastgesteld wat de oorzaak is van het vuile uiterlijk van het oppervlak. Verder wordt er gekeken naar de eigenschappen van het schilderij (de drager, grondering, verflaag, vernislaag), en die van het vuil.

Door metingen uit te voeren op het verf- of vernisoppervlak worden eerst de zuurtegraad en geleidbaarheid bepaald. Deze vormen de basis voor het verder testen van de reinigingsmiddelen. Het is namelijk belangrijk het originele werk niet aan te tasten. Wanneer een geschikt reinigingsmiddel is gevonden kan deze eventueel in een gel-vorm worden gemaakt. Hierdoor blijft het reinigingsmiddel beter aan het oppervlak, en kan er dus meer gecontroleerd worden gewerkt.