bobbels in het doek van een schilderij

Slap doek opspannen van een schilderij

Het opspannen van een slap of los doek van een schilderij is een veel voorkomende behandeling in de restauratiepraktijk om bobbels en andere deformaties te verhelpen. Wanneer een schilderij slecht op spanning staat kunnen er bobbels en plooien ontstaan, of het doek kan zelfs los komen van het raam. De bobbels en deuken kunnen erg storend worden. Deze zijn dan vaak zichtbaar aan de randen of in de hoeken van het schilderij. Een doek dat slecht op spanning staat of los is geraakt is structureel instabiel, en vaak is een restauratie dan ook gewenst.

Oorzaken van een slap of los doek

Voorafgaand aan een los of slap doek opspannen is er altijd een oorzaak te vinden. Zo kan onder invloed van het schommelen van de luchtvochtigheid het doek veel zijn gerekt en gekrompen, waardoor de rek uit het doek verloren is gegaan. Wat ook vaak voorkomt is dat de nagels of nietjes waarmee het doek is opgespannen zijn gecorrodeerd. Op deze plekken wordt het doek aangetast en wordt bros. Hierdoor kan het schilderij los komen te zitten van het raam. Ook kan de oorzaak liggen in de techniek. Bobbels, golven en het loskomen van het doek kunnen erg storend zijn en doen af aan de structurele integriteit van het doek.

doek los van het raam - de spanranden zijn door corrosie aangetast
doek los van het raam – de spanranden zijn door corrosie van de nagels aangetast.
bobbels schilderij doek deformatie
bobbels schilderij – doek deformatie

 

Opspannen /randbedoeking in de praktijk

Een slap doek opspannen of een (deels) loszittend doek van een schilderij kan verholpen worden. De bobbels en plooien worden, terwijl het doek op het raam zit, vlak gemaakt of het doek moet afgespannen worden wanneer vlakken op het raam niet lukt. Voorafgaand aan een slap doek opspannen wordt het schilderij dan afgespannen. In afgespannen staak wordt het doek met behulp van gewicht en eventueel toediening van warmte ontdaan van bobbels, plooien en andere deformaties. Vervolgens wordt langs de randen  een steundoek geplaatst, de randen worden als het ware verstevigd.  Bij heropspannen biedt het steundoek de ruimte om vastgepakt te worden met een spantang, om het zo weer op het raam te bevestigen.

Vlak maken van een doek met bobbels - met behulp van gewichten
Vlak maken van een doek met bobbels – met behulp van gewichten
opspanning doek verbeteren -randbedoeking
Voorafgaand aan een slap doek opspannen kan een randbedoeling worden aangebracht.
randbedoeking schilderij
Randbedoeking schilderij

Slap doek opspannen met behulp van water

Een slap doek vlak krijgen met water is sterk af te raden! Het doek kan hierdoor makkelijk krimpen. Omdat de droge verf niet mee krimpt zal er een kans ontstaan dat deze barst en los komt te zitten, met alle risico’s van dien. Er liggen namelijk andere vormen van waterschade op de loer, zoals het toenemen van bobbels en plooien. Losse en ontbrekende verf veroorzaakt een nog groter probleem.